Erişilebilirlik ve SharePoint konularıyla ilgilenmeye yeni mi başladınız? Bu makale, bu konuda ilerlemeye hazır olmanızda size yardımcı olabilecek bazı ipuçları sağlar. Daha SharePoint’i bile açmadan önce yapılacak bazı iyi şeyler var.
Önemli:
-
Kullanırlık kritik öneme sahiptir. Engelli kullanıcılar engelli olabilir, ama önce kullanıcılardır. Bunlar, yapacak işleri olan kişiler ve bir web sitesi veya intranet kullanıyorken yerine yapmak istediğiniz görevlerdir.
-
Siz istediğiniz şeye ulaşmak için SharePoint sitesindeki gezintiyi kullanamıyorsanız, engelli kişiler de bunu kullanamaz.
Bu tablo, bu makaledeki kaynakları hızlı bir genel bakış sağlar.
|
Kaynak |
Açıklama |
|
|
|
Kesinlikle güvenebileceğiniz, itibarlı bilgileri bulabilmek önemlidir. |
|
|
|
Bu kişilerin normal gündelik yaşamda karşılaştıkları güçlükleri öğrenin. |
|
|
|
İlk elden deneyimin yerini hiçbir şey tutamaz. Burada, kullanabileceğiniz bazı ücretsiz uygulamalar bulacaksınız. |
|
|
|
Unutmayın, erişilebilirlik yalnızca göremeyen kişiler için değildir |
Web erişilebilirliğine ihtiyacı olan bazı kişiler özürlü olabilir veya yalnızca araba kullandığı için sesli komutları kullanmak isteyebilir. Olası ihtiyaç yelpazesi şaşırtıcı derecede geniştir. |
|
|
Şu senaryoyu düşünün: az önce dünyanın en güzel, en şık site tasarımını oluşturdunuz. Ancak, ortada yanlış bir şey var |
|
|
|
İnsanlar sitenizi kullanırken gerçekten neler yaşadıklarını öğrenmek çok önemlidir. |
|
|
|
Yaptığınız araştırmalar ve kendi sitenizdeki deneyiminiz sayesinde erişilebilirlik hakkında daha fazla bilgi edindikçe, kendi erişilebilirlik yönergelerinizi geliştirin. |
Bu ipuçları, Stuart Dredge’in ilk olarak 23 Kasım 2011’de TheGuardian.com’da yayımlanan yazısından uyarlanmıştır. Onun makalesinin konusu mobil uygulamaları erişilebilir yapmak olsa da, bizim istediğimiz noktayı kanıtlamaya yardımcı olur niteliktedir. Erişilebilirlikte, her aygıtta herkesin kullanabildiği bir tasarım söz konusudur.
Konuyla ilgili yazılanları okuyun
SharePoint sitesi bir web sitesidir ve Internet’te erişilebilir bir web sitesi oluşturma konusunda birçok kılavuz vardır. Bu sizin için iyi bir şeydir çünkü kendi SharePoint sitenizi oluştururken tüm bu bilgileri kullanabilirsiniz. Erişilebilir ve kullanılabilir olan mükemmel bir SharePoint sitesi oluşturmak istiyorsanız, bunu tek başınıza yapmak veya sıfırdan başlamak zorunda değilsiniz.
Kesinlikle güvenebileceğiniz, itibarlı bilgileri bulabilmek önemlidir. İşte özellikle kaliteli olan birkaç sitenin bağlantısı:
|
Kaynak sitesi |
Neden çok iyi |
|
Bu sayfa, başlamak için mükemmel bir yerdir. World Wide Web Konsorsiyumu (W3C), web erişilebilirliği yönergeleri de içinde olmak üzere web standartlarını geliştirmek için birlikte çalışan insanların oluşturduğu bir topluluktur. W3C büyük olasılıkla web erişilebilirliğiyle ilgili en kapsamlı kaynaktır. Onlar, gerçekten kelime anlamıyla bu konunun kitabını yazmışlardır: Web Content Accessibility Guidelines (WCAG; Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri). Bugün 2.0 sürümüyle WCAG, birçok ülkede erişilebilirlik düzenlemelerinin temelini oluşturmaktadır. |
|
|
Bir diğer mükemmel kaynak da WebAIM’dir. Sitelerinde hem yeni başlayanlar hem de ileri düzey kullanıcılar için bol bol bilgi sağlanmıştır ve birkaç kullanışlı test aracından fazlası vardır. Ayrıca, WebAIM sitesinin yeni arama aracı kaynakların bulunmasını kolaylaştıran mükemmel bir araçtır. |
|
|
İster bilgisayarlar ve erişilebilirlik konusuyla ilgilenmeye yeni başlayın, isterseniz ileri teknoloji ürünlerinin geliştiricisi olun, Microsoft Erişilebilirlik sitesinde sizin için bol miktarda bilgi sağlanmaktadır. İçindekiler:
|
Bunların yanı sıra, erişilebilirlik ve kullanılabilirliğin ortak tasarım ölçütleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için, tanınmış web kullanılabilirliği uzmanı Jakob Nielsen’in şu makalesine de bakabilirsiniz: Beyond Accessibility: Treating users with disabilities as people (Erişebilirliğin Ötesi: Engelli kullanıcılara insan gibi davranma).
Erişilebilirlik gereksinimleri olan insanlarla konuşun
Mümkünse, kendi şirketinizdeki insanlarla konuşun. Zaten kuruluşunuzda çalışmakta olan insanlar, karşılaştıkları güçlüklerle ilgili olağanüstü bir anlayış geliştirmenizi sağlayabilir. Karşılaştıkları belirli sorunları sizi anlatabilir ve gerçekçi hedefler belirlemenize yardımcı olabilir.
Microsoft Erişilebilirlik sitesinin Microsoft Erişilebilirlik - Örnek Olay İncelemeleri ve Videolar bölümünde, engelli kişilerin bazı olağanüstü videolarını bulabilirsiniz. Bu videolarda birçok farklı yerden gelen kişiler vardır ve Microsoft’ta araştırmacı, yazar ve yönetici olarak çalışan engelli kişilerin videoları da eklenmiştir.
Bazı yardımcı teknolojileri kendiniz kullanın
İlk elden deneyimin yerini hiçbir şey tutamaz. Yardımcı teknolojileri kullanarak, başka türlü elde etmenizin mümkün olmadığı tasarım anlayışları kazanabilirsiniz. Amerika Körler Vakfı (AFB) temelde ücretsiz yazılım veya paylaşılan yazılımlardan oluşan, arama yapılabilir bir yardımcı teknoloji ürünleri veritabanı sağlar.
Ancak, yardımcı teknoloji bulmak için başka bir yere bakmanız gerekmez. Tüm Windows bilgisayarlarında bulabileceğiniz ve hemen kullanabileceğiniz yerleşik araçlar vardır. Erişim Kolaylığı Merkezi’ne gitmeniz yeterli olacaktır.
Aşağıda, herhangi bir Windows bilgisayarında deneyebileceğiniz, sık kullanılan bazı yardımcı teknolojiler açıklanmaktadır.
-
Ekran okuyucular Her Windows bilgisayarı yerleşik bir Ekran Okuyucusu ile gelir. Mümkünse, farenizi kaldırın ve bunun yerine sayfada gezinmek için klavye kısayollarını kullanın. Başlangıç olarak şu videoyu izleyin: Microsoft Windows - Metni Ekran Okuyucusu'ndan sesli olarak dinleme. Daha fazla bilgi edinmek için, kendi bilgisayarınızın sesini kapatın ve video oynatma ekranının en altındaki “CC” düğmesini tıklatın. İşitme engelli kişilerin kullandığı altyazıları göreceksiniz.
-
Büyüteç Görme güçtürler, çoğunlukla ekranın küçük bir seçimini alan ve büyüten bir ekran büyüteci kullanırlar. Bazı büyüteçler ayrı ekranda görüntülenir, bazıları el ile gösterilir ve diğerleri ise kullanımda olan bilgisayarda çalışan yazılımdır. Büyüteç kullanan kişiler metnin ne kadar büyük olacağını seçebilir ve bazı kişiler de metni, ekrana aynı anda yalnızca birkaç karakteri sığdıracak şekilde büyütür. Büyüteç'i kullanmayı öğrenmek için bkz. Microsoft Windows - Ekranda öğeleri görmek için Büyüteç kullanma.
-
Yüksek Karşıtlık Yüksek Karşıtlık, bilgisayar ekranında renk karşıtlıklarını değiştirir ve bu da metnin daha belirgin olması sağlar. Son derece yaygın olarak kullanılan yardımcı teknoloji, engelli veya engelli kişiler tarafından kullanılır. Arka plan rengini ve metin yazı tiplerinin rengini ve boyutunu değiştirebilirsiniz. Bu sürümü kullanmayı öğrenmek için bkz. Microsoft Windows - Yüksek Karşıtlık'u açma.
-
Klavye Kısayolları Çoğumuz, sık kullanılan görevlere hızla erişmek için, ekrandan metin kopyalamaya yarayan CTRL+C gibi klavye kısayollarını her gün kullanırız. Öte yandan, elinizi kullanamadığınız için fare kullanamıyorsanız, klavye kısayolları daha da önem kazanır. Bu durumu biraz daha iyi anlamak için, farenizi kaldırın ve sonra bilgisayarda gezinti ve denetleme için yalnızca klavyeyi kullanın. Her yazılım programının eksiksiz bir klavye kısayolları koleksiyonu vardır; tüm Microsoft ürünleri için kısayolların bağlantılarını Microsoft ürünlerinde erişilebilirlik - Klavye Kısayolları altında bulabilirsiniz.
Unutmayın, erişilebilirlik yalnızca göremeyen kişiler için değildir
Erişebilirliğin yalnızca sitenizi ekran okuyucuları kullanan kişilerin çalışmasına uygun hale getirmek olduğunu düşünme hatasına düşmeyin. Erişilebilirlik, olabildiğince çok kişinin sitenizi kullanabilmesi anlamına gelir. Bazı insanlar renk körüdür, bazı insanlar fare kullanamaz ve bazıları da site sayfası çok kalabalık olduğunda bilgileri işleyemez.
Buna ek olarak, sitenizi erişilebilir haleerek kendilerini devre dışı olarak düşünmeyebilirsiniz. Dünyanın en hızlı büyüyen pazar kesimlerinden biri, yakında birçok ülkede çoğunluğun yer alan daha eski kişilerdir. Daha eski kişiler görme bozukluğuna, işitme bozukluğuna, hareket bozukluklarına, daha birçok özelliğe sahip olabilir. Eski kişilerin gereksinimleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bkz. W3C - Web Erişilebilirliği ve Eski Kullanıcılar: Yaşlanıyor Web Kullanıcılarının Gereksinimlerini Karşılama.
Sitenizi olabildiğince çok kişi açısından erişilebilir hale getirmek için, pratik olması koşuluyla mümkün olan en fazla sayıda farklı erişilebilirlik ölçütünü dikkate alın.
Kullanıcı deneyimini bütün yönleriyle dikkate alın
Şu senaryoyu düşünün: az önce dünyanın en güzel, en şık site tasarımını oluşturdunuz. Gerçekten yenilikçi bazı fikirlerden yararlandınız. Öte yandan, sitenize gelen insanlar, kendi bilgisayarları ve telefonlarıyla çalışma deneyimini getiriyorlar. Sitenizi kullanırken her şeyi yeniden öğrenmeleri mi gerekecek? Gitmeleri gereken yere kolayca gidebiliyor ve hemen çalışmaya başlayabiliyorlar mı?
Yenilik önemlidir, ama tahmin edilebilirlik de çok önemli olabilir. Sitenizde gezintinin kolay anlaşılır ve tahmin edilebilir olmasını sağlarsanız, bunun erişilebilirliğine bir katkısı olmaz ancak tüm kullanıcılar size minnettar kalır. Tahmin edilebilirlikle erişilebilirlik arasındaki etkileşim hakkında daha fazla bilgi edinmek için, W3C Web Accessibility Initiative - How people with disabilities use the web (W3C Web Erişilebilirliği Girişimi - Engelli kişiler web’i nasıl kullanıyor) sayfasına gidin.
Test edin, bir daha test edin ve sonra yine test edin
Ne kadar söylesek az. Sitenizi test etmek çok kritik öneme sahiptir. Biz üç tür test öneriyoruz:
-
İşlevsel test: Bağlantılar çalışıyor mu? Kullanıcılar dosyaları karşıya yükleyebiliyor mu? Klavyeyi kullanarak sitede dolaşabiliyor musunuz? İşte doğru araçları bulmanıza yardımcı olabilecek bazı kaynaklar
-
Kullanılabilirlik testi: Yukarıda da yazıldığı gibi, engelli kullanıcılar her şeyden önce birer kullanıcıdır. Site kullanılabilir değilse, kimse siteye erişemez. İşte başlarken yararlanabileceğiniz bazı fikirler:
-
İçerik net bir şekilde yazılmış ve okunabilir mi?
-
İnsanlar (engelli veya değil) onlardan istediğiniz görevleri kolayca tamamlayabiliyor mu? Örneğin, insanlar istediğiniz bilgileri tamamlayıp gönderebiliyor mu?
-
İnsanlar dekoratif ve tekrarlanan öğeleri atlayabiliyor mu?
-
İnsanlar farklı sayfalara kolayca gidebiliyor, belgeleri açabiliyor veya bağlantıları izleyebiliyor mu?
-
Bağlantıların okunabilir ve anlamlı metinleri var mı?
-
-
Uyumluluk testi: Siteniz W3C sitesinde listelenen gereksinimleri ya da şirketinizde veya bölgenizde geçerli olan diğer uyumluluk gereksinimlerini karşılıyor mu? WebAIM bir WebAIM - checklist for 508 compliance (WebAIM - 508 uyumluluğu için denetim listesi) sunar ve bu, ABD’deki en önemli devlet yönetmeliklerinden biridir.
İşte üzerinde düşünebileceğiniz bazı öneriler:
-
HTML, JavaScript ve CSS’yi doğrulayın. Standart kuralların kullanıldığı geçerli bir kod, büyük olasılıkla yardımcı teknolojiyle iyi çalışacaktır.
-
Sitenizin renk körlüğü olan kişilere uygun olduğundan ve site tasarımının yeterli renk karşıtlığı sunduğundan emin olmak için renk bileşimlerini denetleyin. Daha fazla bilgi edinmek için, W3G- Web Content Accessibility Guidelines 2.0 - Visual Contrast (W3G - Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri 2.0 - Görsel Karşıtlık) sayfasına gidin. Bölüm 1.4.3 Contrast (Minimum) ve bölüm 1.4.6 Contrast (Enhanced) altında yararlı bilgiler verilmiştir.
-
Metin olmayan tüm içerikte alternatif metin olduğundan emin olun. Alternatif metin hakkında daha fazla bilgi edinmek için bkz. WebAIM - Alternatif Metin.
-
Öğrendiklerinizi unutmayın
Yaptığınız araştırmalar ve kendi sitenizdeki deneyiminiz sayesinde erişilebilirlik hakkında daha fazla bilgi edindikçe, kendi erişilebilirlik yönergelerinizi geliştirin. SharePoint siteniz büyüdükçe (ve büyüyeceğini biliyorsunuz) bu yönergeleri yine kullanabilirsiniz.
