Microsoft Excel, başka veritabanlarında ve uygulamalarda oluşturulmuş Genişletilebilir Biçimlendirme Dili (XML) verilerini içeri aktarmayı, XML şemasından gelen XML öğelerini çalışma sayfası hücrelerine eşlemeyi ve başka veritabanları ve uygulamalarla etkileşim kurmak için düzeltilmiş XML verilerini dışarı aktarmayı kolaylaştırır. Bu XML özelliklerinin, Office Excel'i bildik bir kullanıcı arabirimiyle çalışan bir XML veri dosyaları oluşturucusuna dönüştürdüğü düşünülebilir.
Bu makalede
Excel'de neden XML kullanılıyor?
XML, yapılandırılmış verileri insanlar tarafından okunabilir bir metin dosyasında yönetmek ve paylaşmak için tasarlanmış bir teknolojidir. XML endüstri standardı yönergelere uygundur ve çeşitli veritabanları ve uygulamalar tarafından işlenebilir. Uygulama tasarımcıları XML'i kullanarak kendi özelleştirilmiş etiketlerini, veri yapılarını ve şemalarını oluşturabilirler. Kısacası, XML verilerin veritabanları, uygulamalar ve kuruluşlar arasında tanımlanmasını, iletilmesini, doğrulanmasını ve yorumlanmasını büyük ölçüde kolaylaştırır.
XML veri ve şema dosyaları
Excel temelde iki tür XML dosyasıyla çalışır:
-
Özel etiketler ve yapılandırılmış verilerin bulunduğu XML veri dosyaları (.xml).
-
Veri türü ve doğrulama gibi kuralları zorunlu kılan şema etiketleri içeren şema dosyaları (.xsd).
XML standardı, stilleri uygulamak ve XML verilerini farklı sunu biçimlerine dönüştürmek için kullanılan Genişletilebilir Stil Sayfası Dili Dönüşümleri (XSLT) (.xslt) dosyalarını da tanımlar. XML dosyalarını Excel'e içeri aktarmadan önce ve XML dosyalarını Excel'den dışarı aktardıktan sonra bu dönüşümleri uygulayabilirsiniz. XSLT dosyaları Excel'e aktardığınız XML veri dosyalarıyla bağlantılıysa, veriler çalışma sayfasına eklenmeden önce biçimlendirmeyi uygulama veya uygulamama seçeneğiniz vardır; ancak bunun için, XML dosyasını Excel'in içinden Aç komutunu kullanarak açmanız gerekir. Klasördeki XML dosyalarını görmek için, Aç düğmesini tıklatmadan önce XML Dosyaları (*.xml) dosya türünü seçin.
Başlıca XML ve Excel senaryoları
XML ve Excel'i kullanarak, daha önce olanaksız veya çok zor olan yollarla çalışma kitaplarını yönetebilirsiniz. XML eşlemelerini kullanarak, Excel belgelerindeki iş verilerinde belirli parçaları kolayca ekleyebilir, belirleyebilir ve ayıklayabilirsiniz. Örneğin, müşterinin adını ve adresini içeren faturalar veya son üç aylık dönemin finansal sonuçlarını içeren raporlar, artık yalnızca statik raporlar değildir. Bu bilgileri veritabanlarından ve uygulamalardan kolayca alabilir, düzeltebilir, sonra da aynı veritabanlarına ve uygulamalara verebilirsiniz.
XML özelliklerinin kullanılması tasarlanan başlıca senaryolar şunlardır:
-
XML öğelerini varolan hücrelere eşleyerek varolan Excel şablonlarının işlevselliğini genişletin. Bu işlem, şablonları yeniden tasarlamak zorunda kalmadan, bu şablonlarda XML verileri alma ve vermeyi kolaylaştırır.
-
XML öğelerini varolan çalışma sayfalarına eşleyerek XML verilerini varolan hesaplama modellerinizde giriş olarak kullanın.
-
XML veri dosyalarını yeni bir çalışma kitabına içeri aktarın.
-
XML verilerini Web hizmetinden Excel çalışma sayfanıza içeri aktarın.
-
Eşlenmiş hücrelerdeki verileri, çalışma kitabındaki diğer verilerden bağımsız olarak XML veri dosyalarına dışarı aktarın.
Excel'de XML verileri kullanmanın temel işlemi
Aşağıdaki diyagramda, XML ve Excel kullandığınızda farklı dosya ve işlemlerin birlikte nasıl çalıştığı gösterilir. Temelde, işlemin beş aşaması vardır:
XML şema öğelerini tek tek hücrelere veya XML tablolarına eşlemeyi 
XML eşlemeleriyle çalışma
Excel'de çalışma kitabı oluşturabilir veya açabilir, çalışma kitabına bir XML şema dosyası (.xsd) ekleyebilir ve sonra şemanın XML öğelerini tek tek hücrelere veya tablolara eşlemek için XML Kaynağı görev bölmesini kullanabilirsiniz. XML öğelerini çalışma sayfanızla eşledikten sonra, XML verilerini eşlenmiş hücrelerden dışarı aktarabilir ve bu hücrelere içeri aktarabilirsiniz.
Çalışma kitabınıza XML şema dosyası (.xsd) eklediğinizde, bir XML eşlemesi oluşturursunuz. XML eşlemeleri genelde eşlenmiş hücreler oluşturmak ve eşlenmiş hücrelerle XML şemasında yer alan tek tek öğeler arasındaki ilişkiyi yönetmek için kullanılır. Buna ek olarak, XML veri dosyalarını (.xml) içeri veya dışarı aktardığınızda bu XML eşlemeleri eşlenmiş hücrelerin içeriğini şemadaki öğelere bağlamak için de kullanılır.
İki tür eşlenmiş hücre oluşturabilirsiniz: tek eşlemeli hücreler ve yinelenen hücreler (XML tabloları olarak görünür). Çalışma sayfanızın tasarımını daha esnekleştirmek için, eşlenmiş hücreleri çalışma sayfasında herhangi bir konuma ve herhangi bir düzene (XML şemasından farklı bir düzen bile olabilir) sürükleyebilirsiniz. Ayrıca hangi öğelerin eşleneceğini, hangilerinin eşlenmeyeceğini de seçebilirsiniz.
XML eşlemeleri kullanma konusunda aşağıdaki kuralları mutlaka bilmelisiniz:
-
Çalışma kitabı bir veya birden çok XML eşlemesi içerebilir.
-
Çalışma kitabında bir eşlemeyi bir kerede tek bir konuma eşleyebilirsiniz.
-
Aynı çalışma kitabındaki birden çok XML eşlemesi aynı şemaya başvuruda bulunsa bile, her XML eşlemesi bağımsız bir varlıktır.
-
XML eşlemesi tek bir kök öğe içerebilir. Birden çok kök öğe tanımlayan bir şema eklerseniz, yeni XML eşlemesi için kullanılacak kök öğeyi seçmeniz istenir.
XML Kaynağı görev bölmesini kullanma
XML Kaynağı görev bölmesini, XML eşlemelerini yönetmek için kullanırsınız. Görev bölmesini açmak için, Geliştirici sekmesinin XML grubunda Kaynak'ı tıklatın. Aşağıdaki diyagramda bu görev bölmesinin ana özellikleri gösterilmektedir.
1. Çalışma kitabına eklenmiş olan XML eşlemelerini listeler
2. Listelenmekte olan XML eşlemesinin içindeki XML öğelerinin hiyerarşik listesini görüntüler
3. XML Kaynağı görev bölmesiyle ve XML verileriyle çalışırken, verilerin önizlemesini görüntüleme ve başlıkları denetleme gibi seçenekleri ayarlar
4. XML eşlemelerini ekleyebileceğiniz, silebileceğiniz veya yeniden adlandırabileceğiniz XML Eşlemeleri iletişim kutusunu açar
5. Geçerli XML eşlemesi aracılığıyla XML verileri verip veremeyeceğinizi doğrular
Öğe türleri ve bunların simgeleri
Aşağıdaki tabloda Excel'in çalışabileceği XML öğesi türlerinden her biri özetlenir ve her bir öğe türünü temsil eden simge gösterilir.
|
Öğe türü |
Simge |
|---|---|
|
Üst öğe |
|
|
Gerekli üst öğe |
|
|
Yinelenen üst öğe |
|
|
Gerekli yinelenen üst öğe |
|
|
Alt öğe |
|
|
Gerekli alt öğe |
|
|
Yinelenen alt öğe |
|
|
Gerekli yinelenen alt öğe |
|
|
Öznitelik |
|
|
Gerekli öznitelik |
|
|
Karmaşık bir yapıda basit içerik |
|
|
Karmaşık bir yapıda gerekli basit içerik |
|
Tek eşlemeli hücrelerle çalışma
Tek eşlemeli hücre, yinelenmeyen bir XML öğesine eşlenmiş bir hücredir. Yinelenmeyen bir XML öğesini XML Kaynağı görev bölmesinden çalışma sayfanızdaki tek bir hücreye sürükleyerek tek eşlemeli hücreyi oluşturursunuz.
Çalışma sayfasına yinelenmeyen bir XML öğesini sürüklediğinizde, öğe adını tek eşlemeli hücrenin üst kısmında veya solunda başlık olarak eklenip eklenmeyeceğini belirlemek için akıllı etiket kullanabileceğiniz gibi varolan bir hücre değerini de başlık olarak kullanabilirsiniz.
Ayrıca Excel'in sayı, tarih veya saat olarak yorumladığı XML Şema Tanımı (XSD) veri türündeki bir XML öğesine eşlenmiş tek eşlemeli bir hücrede formül kullanabilirsiniz.
XML tablolarında yinelenen hücrelerle çalışma
XML tabloları, görünüm ve işlevleri açısından Excel tablolarına benzer. Bir XML tablosu, bir veya birkaç yinelenen XML öğesine eşlenmiş bir Excel tablosudur. XML tablosunun her bir sütunu, bir XML öğesini temsil eder.
Aşağıdakileri yaptığınızda XML tablosu oluşturulur:
-
İçeri Aktar komutunu (XML grubunun Geliştirici sekmesi) kullanarak XML veri dosyası içeri aktardığınızda.
-
Xml veri dosyasını açmak için Excel'in içinden Aç komutunu kullanın ve ardından XML Aç iletişim kutusunda XML tablosu olarak'ı seçin.
-
XML Verisi İçeri Aktarma İşleminden komutunu (Veri sekmesinin Dış Veri Al grubundaki Diğer Kaynaklardan komut düğmesinden) kullanarak XML veri dosyası içeri aktardığınızda ve ardından Veri İçeri Aktar iletişim kutusunda Varolan çalışma sayfasındaki XML tablosu veya Yeni çalışma sayfası seçtiğinizde.
-
Bir veya birden çok yinelenen öğeyi XML Kaynağı görev bölmesinden bir çalışma sayfasına sürüklediğinizde.
XML tablosu oluşturduğunuzda, XML öğesi adları otomatik olarak sütun başlıkları olarak kullanılır. Bunları, istediğiniz sütun başlıklarıyla değiştirebilirsiniz. Öte yandan, eşleme hücrelerinden veri dışarı aktardığınızda her zaman özgün XML öğesi adları kullanılır.
XML tablolarıyla çalışırken, XML Kaynağı görev bölmesindeki Seçenekler düğmesinin altında iki kullanışlı seçenek vardır:
-
Eşlerken Öğeleri Otomatik Olarak Birleştir Bu seçenek işaretlendiğinde, Excel çalışma sayfasına bırakılan birden çok alandan bir XML tablosu oluşturur. Bu seçeneğin çalışması için birden çok alanın birbiri ardından aynı satıra bırakılması gerekir. Bu seçenek temizlendiğinde, her öğe kendi başına bir XML tablosu olarak görünür.
-
Verilerimin Başlıkları Var Bu seçenek işaretlendiğinde, çalışma sayfanıza eşlediğiniz yinelenen öğeler için sütun başlıkları olarak varolan başlık verileri kullanılır. Bu seçenek temizlendiğinde, sütun başlıkları olarak XML öğesi adları kullanılır.
XML tablolarını kullanarak, XML veri kaynağına dayalı verileri kolayca içeri aktarabilir, dışarı aktarabilir, sıralayabilir, yazdırabilir ve bunlara filtre uygulayabilirsiniz. Bununla birlikte, XML tablolarının çalışma sayfasında nasıl yerleştirilebilecekleriyle ilgili olarak bazı sınırlandırmaları vardır.
-
XML tabloları satır tabanlıdır; başka bir deyişle, üstbilgi satırından aşağı doğru genişlerler. Varolan satırların üst kısmına yeni giriş ekleyemezsiniz.
-
Ayrıca, XML tablosunu yeni girişler sağa eklenecek şekilde değiştiremezsiniz.
Excel'in sayı, tarih veya saat olarak yorumladığı XML Şema Tanımı (XSD) veri türündeki XML öğelerine eşlenen sütunlarda formül kullanabilirsiniz. Excel tablosunda olduğu gibi, XML tablosuna da yeni satırlar eklendiğinde tablodaki formüller sütun boyunca girilir.
XML eşleme güvenliği hakkında dikkate alınacak noktalar
XML eşlemesi ve bu eşleminin veri kaynağı bilgileri belirli bir çalışma sayfasıyla değil Excel çalışma kitabıyla kaydedilir. Kötü niyetli bir kullanıcı Microsoft Visual Basic for Applications (VBA) makrosu kullanarak bu eşleme bilgilerini görüntüleyebilir. Buna ek olarak, çalışma kitabınızı Makro İçerebilen Excel Office Açık XML Biçimi Dosyası olarak kaydederseniz, bu eşleme bilgileri Microsoft Not Defteri veya başka bir metin düzenleme programı aracılığıyla görüntülenebilir.
Eşleme bilgilerini kullanmaya devam etmek ancak duyarlı olabilecek veri kaynağı bilgilerini kaldırmak istiyorsanız, Geliştirici sekmesinin XML grubundaki Eşleme Özellikleri komutuyla ulaşılan XML Eşleme Özellikleri iletişim kutusundaki Veri kaynağı tanımını çalışma kitabına kaydet onay kutusunu temizleyerek XML şemasının veri kaynağı tanımını çalışma kitabından silebilir, öte yandan XML verilerini dışarı aktarmaya devam edebilirsiniz.
Eşlemeyi silmeden önce çalışma sayfasını silerseniz, veri kaynaklarıyla ilgili eşleme bilgileri ve büyük olasılıkla diğer hassas bilgiler çalışma kitabına kaydedilmeye devam eder. Hassas bilgileri kaldırmak için çalışma kitabını güncelleştiriyorsanız, çalışma sayfasını silmeden önce XML eşlemesini sildiğinizden emin olun; böylece eşleme bilgileri çalışma kitabından kalıcı olarak kaldırılır.
XML verilerini içeri aktarma
Çalışma kitabınızda varolan bir XML eşlemesine XML verilerini içeri aktarabilirsiniz. Verileri içeri aktardığınızda, verileri bir dosyadan çalışma kitabınızda depolanan XML eşlemesine bağlarsınız. Bu, XML veri dosyasındaki her veri öğesinin, XML Şeması dosyası veya oluşturulan şemadan eşlediğiniz XML şemasında kendisine karşılık gelen bir öğesi olduğu anlamına gelir. Her XML eşlemesinin tek bir XML veri bağlaması olabilir ve XML veri bağlaması tek bir XML eşlemesinden oluşturulmuş tüm eşlemelere bağlıdır.
XML veri bağlamasının davranışını denetlemek üzere ayarlayabileceğiniz veya temizleyebileceğiniz üç seçenek (tümü varsayılan olarak seçilidir) içeren XML Eşleme Özellikleri iletişim kutusunu görüntüleyebilirsiniz (Geliştirici sekmesinin XML grubunda Eşleme Özellikleri'ni tıklatın.):
-
İçeri ve dışarı aktarmak üzere şema için veriyi doğrula İçeri veri aktarılırken Excel'in verileri XML eşlemesiyle karşılaştırarak doğrulayıp doğrulamayacağını belirtir. İçeri aktardığınız XML verilerinin XML şemasıyla uyumlu olduğundan emin olmak istediğinizde bu seçeneği tıklatın.
-
Yeni verileri varolan verilerin üzerine yaz İçeri veri aktardığınızda verilerin üzerine yazılıp yazılmayacağını belirtir. Örneğin yeni XML veri dosyasında güncel verilerin bulunduğu durumlarda, geçerli verilerin yeni verilerle değiştirilmesini istiyorsanız bu seçeneği tıklatın.
-
Yeni verileri varolan XML tablolarının sonuna ekle Veri kaynağı içeriğinin, çalışma sayfasında varolan verilerin sonuna eklenip eklenmeyeceğini belirtir. Örneğin, birbirine benzeyen birkaç XML veri dosyasını bir XML tablosunda birleştirdiğiniz durumlarda veya işlev içeren bir hücrenin içeriğinin üzerine yazılmasını istemediğinizde bu seçeneği tıklatın.
XML verilerini içeri aktarırken bazı eşleme hücrelerinin üzerine yazılmasını bazılarının ise yazılmamasını tercih edebilirsiniz. Örneğin, bazı eşleme hücrelerinde formüller bulunabilir ve XML dosyasını içeri aktarırken formüllerin üzerine yazılmasını istemezsiniz. Şu iki yaklaşımdan birini benimseyebilirsiniz:
-
XML verilerini içeri aktarmadan önce, üzerine yazılmasını istemediğiniz öğelerin eşlemesini kaldırın. XML verilerini içeri aktardıktan sonra formüllerin bulunduğu hücrelere XML öğesini yeniden eşleyebilir, böylece formüllerin sonuçlarını XML veri dosyasına dışarı aktarabilirsiniz.
-
Aynı XML şemasından iki XML eşlemesi oluşturun. XML verilerini içeri aktarmak için XML eşlemelerinden birini kullanın. Bu "İçeri Aktarma" XML eşlemesinde, formülleri veya üzerine yazılmasını istemediğiniz diğer verileri içeren hücrelere öğeleri eşlemeyin. Verileri dışarı aktarmak için ise başka bir XML eşlemesini kullanın. Bu "Dışarı Aktarma" XML eşlemesinde, XML dosyasına dışarı aktarmak istediğiniz öğeleri eşleyin.
Not: Veri kaynağına bağlanmak için Veri Alma Hizmeti Bağlantısı (.uxdc) dosyasını kullanarak bir Web hizmetinden XML verilerini içeri aktarma yeteneği artık Excel 2003'ten sonraki sürümlerde kullanıcı arabirimi aracılığıyla desteklenmemektedir. Excel 2003'te oluşturulmuş bir çalışma kitabını açarsanız verileri yine görebilirsiniz ancak kaynak verilerini düzenleyemez veya yenileyemezsiniz.
Oluşturulan şemayla çalışma
XML verilerini içeri aktarırken önce XML eşlemesi için buna karşılık gelen bir XML şeması oluşturmazsanız, Excel sizin için XML veri dosyasında tanımlanan etiketler temelinde bir şema oluşturmayı dener. Oluşturulan şema çalışma kitabıyla birlikte kaydedilir ve çalışma kitabıyla bir XML şema dosyasının ilişkilendirilmediği durumlarda bu oluşturulan şema XML verileriyle çalışmanıza olanak tanır.
Oluşturulan şeması bulunan içeri aktarılmış XML verileriyle çalışırken, XML Kaynağı görev bölmesini de özelleştirebilirsiniz. Excel'in geçerli oturumunda XML eşlemesiyle ilişkili XML verilerini içeri aktardıysanız, ilk veri satırını öğe listesinde örnek veriler olarak görüntülemek için Seçenekler düğmesinden Görev BölmesindeKi Verileri Önizle seçeneğini belirleyin.
Excel'de oluşturulan şemayı ayrı bir XML şeması veri dosyası (.xsd) olarak dışarı aktaramazsınız. XML şema dosyası oluşturmak için XML şema düzenleyicileri ve başka yöntemler olsa da, bunlara kolayca erişemeyebilir veya bunları kullanmayı bilemeyebilirsiniz. Alternatif olarak, XML eşlemesinden şema dosyası oluşturabilen Excel 2003 XML Araçları Eklentisi Sürüm 1.1'i kullanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için bkz. Excel 2003 XML Araçları Eklentisi Sürüm 1.1'i kullanma.
XML verilerini dışarı aktarma
Çalışma sayfasındaki eşleme hücrelerinin içeriğini dışarı aktararak XML verilerini dışarı aktarırsınız. Verileri dışarı aktardığınızda, Excel hangi verilerin nasıl kaydedileceğini saptamak için aşağıdaki kuralları uygular:
-
İsteğe bağlı bir öğe için boş hücreler bulunduğunda boş öğeler oluşturulmaz, ancak gerekli bir öğe için boş hücreler bulunduğunda boş öğeler oluşturulur.
-
Verileri yazarken Unicode Dönüştürme Biçimi-8 (UTF-8) kodlaması kullanılır.
-
Tüm ad alanları Kök XML öğesinde tanımlanır.
-
Excel, varolan ad alanı öneklerinin üzerine yazar. Varsayıla ad alanına ns0 öneki atanır. Ardışık ad alanları ns1, ns2 - ns<sayısı>< sayısı> XML dosyasına yazılan ad alanı sayısıdır.
-
Açıklama düğümleri korunmaz.
XML Eşleme Özellikleri iletişim kutusunu görüntüleyebilirsiniz (Geliştirici sekmesinin XML grubunda Eşleme Özellikleri'ne tıklayın.) ve ardından Verileri içeri ve dışarı aktarma için şemaya göre doğrula seçeneğini (varsayılan olarak etkin) kullanarak Excel'in verileri dışarı aktarırken verileri XML eşlemesine göre doğrulayıp doğrulamayacağını belirtin. Dışarı aktardığınız XML verilerinin XML şemasına uygun olduğundan emin olmak istediğinizde bu seçeneğe tıklayın.
Excel'in Makro Etkinleştirilmiş Office Açık XML Biçimi Dosyasını kullanma
Excel çalışma kitabını, Excel'in makro etkinleştirilmiş Office Açık XML Biçimi Dosyası (.xlsm) da içinde olmak üzere çeşitli dosya biçimlerinde kaydedebilirsiniz. Excel'in tanımlanmış bir XML şeması vardır ve bu şema, veriler ve özellikler gibi tüm çalışma kitabı bilgilerinin depolandığı ve çalışma kitabının bir bütün olarak yapısının tanımlandığı XML etiketleri de içinde olmak üzere Excel çalışma kitabının içeriğini tanımlar. Özel uygulamalar Excel'in bu makro etkinleştirilmiş Office XML Biçimi Dosyasını kullanabilir. Örneğin, geliştiriciler bu biçimde kaydedilmiş birden çok çalışma kitabındaki verilerde arama yapacak ve bulunan veriler temelinde bir raporlama sistemi oluşturacak özel bir uygulama oluşturmak isteyebilirler.
Daha fazla yardım mı gerekiyor?
Her zaman Excel Teknik Topluluğu sayfasında bir uzmana soru sorabilir veya Topluluklar sayfasından destek alabilirsiniz.
